DEFINICJA
Nazwa techniki pochodzi z języka francuskiego (collage), i tłumaczy się ją jako
„przyklejanie”. Kolaż stosowany jest głównie w sztukach wizualnych i wykorzystuje
zestawianie ze sobą różnych materiałów, które razem tworzą nową wartość artystyczną. Do
stworzenia takiej pracy można użyć wycinków z gazet i czasopism, bibuł i barwionych
papierów, tkanin, wstążek, sznurków, brokatów, papierów czerpanych, zasuszonych roślin,
fragmentów reprodukcji dzieł sztuki, a nawet obiektów przestrzennych – na przykład
kawałków drewna, zakrętek i innych przedmiotów dnia codziennego. Ułożone obiekty
przyklejone są na wybraną, płaską powierzchnię papieru/płótna bądź innego podłoża.
POCZĄTKI KOLAŻU
Pierwsze ślady, mówiące o użyciu tytułowej techniki, sięgają czasów wynalezienia
papieru w Chinach 200 lat p.n.e. W Europie, początki kolażu datuje się na XIII wiek, w
którym podjęto pierwsze próby ozdabiania wizerunków świętych kamieniami szlachetnymi
oraz płatkami złota. Największy rozkwit technika osiągnęła w ubiegłym wieku, w którym
artyści związani z ruchami awangardowymi poszukiwali nowych środków wyrazu.
Największe zasługi w popularyzowaniu techniki kolażu historia przypisuje Pablowi
Picassowi oraz Georges’owi Braque’owi – przedstawicielom kubizmu. Dla wielu twórców było to
nowe spojrzenie na sztukę, łączące cechy malarstwa i rzeźby.
RODZAJE KOLAŻU
Papier collé – technika zaliczana do kolażu, w której na uprzednio namalowany obraz
nakleja się same płaskie elementy – kawałki papieru, wycinki z gazet,
fotografie czy też tapety (Pierwszą pracą wykonaną tą techniką jest obraz pt.
„Naczynie owocowe i szkło” (,,Fruit Dish and Glass”) autorstwa Georges’a Braque’a
pochodzące z 1912 roku.

https://kubatura.art/galeria/
Découpage – technika kolażu, początkowo używana do dekorowania mebli, w której
wykorzystuje się wielowarstwowe naklejanie kolorowych papierów w celu stworzenia
kompozycji. Na samym końcu powstałą pracę zabezpiecza się werniksem.
Henri Matisse – Nude II

https://www.moma.org/audio/playlist/6/316
Fotomontaż – kolaż wykonany z różnych wyciętych i zestawionych ze sobą
fragmentów fotografii w celu stworzenia nowego obrazu, może być analogowy bądź
cyfrowy (stworzony za pomocą programów graficznych). Słynnym przykładem fotomontażu jest dzieło
Richarda Hamiltona – ,,Just what is it that makes today’s homes so different, so
appealing?”.

https://kubatura.art/galeria/
Asamblaż – technika przestrzennego kolażu, wykorzystująca trójwymiarowe obiekty,
które następnie mocuje się do płaskiego podłoża, dzięki czemu uzyskiwane jest
wrażenie płaskorzeźby.
Władysław Hasior – Cmentarz
Tadeusz Kantor – Emballage

https://artinfo.pl/dzielo/emballage-1966
PRACA Z KOLAŻEM
- W pierwszej kolejności należy zebrać różne, inspirujące nas materiały – kolorowe papiery,
zasuszone rośliny, wycięte zdjęcia z gazet, sznurki, czerpane papiery, kawałki tkanin, tektury i
inne ciekawe pod względem koloru czy faktury przedmioty. - Po zapoznaniu się z dostępnymi materiałami, można przystąpić do etapu wycinania,
wyszarpywania poszczególnych elementów. Warto w tym momencie pomyśleć nad głównym
motywem naszej pracy – może opierać się na konkretnej gamie kolorystycznej, temacie bądź
fakturach. W kolażu czasem mniej znaczy więcej. - Po rozłożeniu materiałów warto się zastanowić nad pasującym podłożem, do którego można
przykleić wyselekcjonowane elementy. Kolor papieru bądź płótna, czyli „tła” gra tu kluczową
rolę. - Najciekawszy etap stanowi poszukiwanie najciekawszej i najbardziej trafionej kompozycji.
Warto poczekać z klejeniem do samego końca pracy, aby móc przestawiać, dodawać i
odejmować elementy w obrębie pracy. Należy pamiętać o takich terminach jak rytm, akcent,
dominanta, które pomogą w zapanowaniu nad powstającym obrazem. - Po zaakceptowaniu ułożonych elementów, można przystąpić do przyklejenia ich na wybrane
przez nas podłoże. - Kolaż to nie tylko „przyklejanie” – w obszar naszych działań można włączyć malarstwo lub
rysunek. Takie ślady mogą stanowić ciekawy akcent pracy. - Jeśli kolaż jest gotowy, warto go sfotografować (jak każdą z prac). Cienie, które tworzą się
poprzez nawet subtelne różnice w wysokościach elementów, nadają pracy większej głębi.